1. Το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων υπάγεται στο Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και είναι αρμόδιο για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα των εργασιακών σχέσεων.Μιλήστε μας λίγο για τους στόχους και τις αρμοδιότητες του Τμήματος.

Στόχος του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων αποτελεί η διατήρηση της εργατικής ειρήνης, η προώθηση υγιών εργασιακών σχέσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, η διασφάλιση και προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων συμπεριλαμβανομένης και της πάταξης της αδήλωτης και παράνομης απασχόλησης.

Οι κύριες αρμοδιότητες του Τμήματος συνοψίζονται ως ακολούθως:

• παροχή μεσολαβητικών υπηρεσιών για την επίλυση εργατικών διαφορών,

• διαμόρφωση και συνεχής εκσυγχρονισμός εργατικής νομοθεσίας που αναφέρεται σε όρους εργοδότησης

• προώθηση του κοινωνικού διαλόγου σε όλα τα επίπεδα
• διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων με έμφαση στην προστασία των ευάλωτων τάξεων
• διεξαγωγή επιθεωρήσεων στους τόπους εργασίας για σκοπούς ελέγχου της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας
• παραλαβή και διερεύνηση προσωπικών παραπόνων για παραβιάσεις ορών εργοδότησης

• παροχή υπηρεσιών που αφορούν τη λειτουργία των συντεχνιών
• διενέργεια δράσεων που στοχεύουν στη μείωση του χάσματος αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών

 2. Τα τελευταία χρόνια ήταν πολύ δύσκολα για την κυπριακή οικονομία. Ποια ήταν η δική σας εμπειρία για τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι κυπριακές επιχειρήσεις; Ποια στήριξη παρείχε προς αυτές το Τμήμα σας;

Οι εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες που επικράτησαν στην κυπριακή οικονομία ένεκα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τον τομέα της απασχόλησης και των εργασιακών σχέσεων, πράγμα το οποίο ήταν εξαιρετικά εμφανές κυρίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων αναγνωρίζοντας την ανάγκη στήριξης τόσο των εργοδοτών όσο και των εργαζομένων κατέβαλλε και συνεχίζει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια εξεύρεσης κοινά αποδεκτών λύσεων εφαρμόζοντας όσον αφορά συλλογικές συμβάσεις, προσωρινά μέτρα μείωσης του μισθολογικού κόστους ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να αντεπεξέρχονται στις οικονομικές τους δυσκολίες, να μην υπάρχουν μονομερείς αποφάσεις εις βάρος των εργαζομένων και να αποτρέπονται απώλειες σε εργατικό δυναμικό.

Επιπλέον, το Τμήμα χειρίζεται ένα μεγάλο αριθμό προσωπικών παραπόνων για μη καταβολή των δεδουλευμένων των εργαζομένων, και προσφέρει τη δυνατότητα στους εργοδότες να εξοφλούν τα χρέη τους με δόσεις το ύψος των οποίων καθορίζεται με τη συγκατάθεση των παραπονουμένων.

3. Αναμένονται σημαντικές αλλαγές στους τομείς των εργασιακών σχέσεων και της εργατικής νομοθεσίας τα επόμενα χρόνια; Ποιες οι προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της εργασίας, τόσο σε ότι αφορά την απασχόληση όσο και στις συνθήκες εργασίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να ξεπεράσει την κρίση και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια πιο ανταγωνιστική οικονομία με περισσότερες θέσεις εργασίας. 

Μέσω της στρατηγικής Ευρώπη 2020, στόχος της οποίας είναι να εργάζεται το 75% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας (δηλ. σε ηλικία 20-64 ετών), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, διενεργεί δράσεις που θα συμβάλουν στην εντατικοποίηση των μεταρρυθμίσεων ώστε να βελτιωθούν η ευελιξία και η ασφάλεια της αγοράς εργασίας, στον εφοδιασμό των ατόμων με τις κατάλληλες δεξιότητες για τα επαγγέλματα του σήμερα και του αύριο, στη βελτίωση της ποιότητας των θέσεων εργασίας και των συνθηκών που επηρεάζουν τη δημιουργία τους, και στην εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών απασχόλησης.

 

Όλα τα κράτη μέλη, μαζί και η Κύπρος, αναγνωρίζουν το σημαντικό ρόλο του κοινωνικού διαλόγου για τη χάραξη της κοινωνικής πολιτικής. Γι’ αυτό, στις 27 Ιουνίου 2016 υπεγράφη τετραμερής δήλωση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Προεδρίας και των κοινωνικών εταίρων με τίτλο «Νέο ξεκίνημα για κοινωνικό διάλογο». Η δήλωση αυτή υπογραμμίζει το θεμελιώδη ρόλο του ευρωπαϊκού διαλόγου ως σημαντική συνιστώσα της ΕΕ για την απασχόληση και την κοινωνική πολιτική, προσδιορίζοντας δράσεις που πρέπει να αναληφθούν από τα μέρη με στόχο την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου.

4. Το Τμήμα έχει την ευθύνη υλοποίησης του συγχρηματοδοτούμενου έργου «Δράσεις για μείωση του χάσματος αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών». Μιλήστε μας για το έργο, τις δράσεις του και τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα.

Η υλοποίηση του Συγχρηματοδοτούμενου Έργου «Δράσεις για Μείωση του Χάσματος Αμοιβών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών», που είχε ως στόχο την αντιμετώπιση των αιτιών που δημιουργούν και συντηρούν το χάσμα αμοιβών στην Κύπρο, ξεκίνησε το 2010 και ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2015.

Οι δράσεις του αφορούσαν παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα, από την επιθεώρηση της νομοθεσίας, την εκπαίδευση και τον επαγγελματικό προσανατολισμό, τις επιχειρήσεις, την εκπαίδευση και καθοδήγηση του εργοδοτικού και συνδικαλιστικού κόσμου αλλά και την ευαισθητοποίηση και διαφώτιση της κοινωνίας ολόκληρης για το ζήτημα του χάσματος αμοιβών.

Μέσα από τις δράσεις του Έργου επιτεύχθηκαν τα ακόλουθα:

• 38 Λειτουργοί και Επιθεωρητές παρακολούθησαν θεωρητική και πρακτική κατάρτιση σχετικά με την ερμηνεία, εφαρμογή και επιθεώρηση της νομοθεσίας για την ισότητα στην απασχόληση και τις αμοιβές και ειδικότερα την αξιολόγηση θέσεων εργασίας.
• Πραγματοποιήθηκαν πέραν των 1000 επιθεωρήσεων σε παγκύπριο επίπεδο για έλεγχο εφαρμογής του περί Ίσης Αμοιβής μεταξύ Ανδρών και Γυναικών για την Ίδια Εργασία ή για Εργασία Ίσης Αξίας Νόμου.
• 34 επιχειρήσεις/οργανισμοί βραβεύθηκαν από τον Εθνικό Φορέα Πιστοποίησης το 2015 για εφαρμογή πολιτικών που διασφαλίζουν στο προσωπικό τους συνθήκες ισότητας των φύλων. 19 από αυτές έλαβαν την πιστοποίηση «Εργοδότης Ισότητας» καθώς εφαρμόζουν στον εργασιακό τους χώρο ολοκληρωμένο σύστημα προώθησης της ισότητας των φύλων και οι υπόλοιπες 14 έλαβαν την πιστοποίηση «Καλή Πρακτική» για την εφαρμογή συγκεκριμένων καλών πρακτικών.
• Πέραν των 8.500 εκπαιδευτικών προδημοτικής, δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης, όλοι οι καθηγητές επαγγελματικού προσανατολισμού και πέραν των 3.200 γονέων παρακολούθησαν σεμινάρια επιμόρφωσης με στόχο την καταπολέμηση του φαινομένου του έμφυλου επαγγελματικού διαχωρισμού.
• Περισσότερα από 200 στελέχη συνδικαλιστικών οργανώσεων και εργοδοτικών συνδέσμων, δικηγόροι, λογιστές, υπεύθυνοι ανθρωπίνου δυναμικού και μέλη επαγγελματικών συνδέσμων συμμετείχαν σε προγράμματα κατάρτισης σχετικά με τους τρόπους εφαρμογής της ισότητας στο εργασιακό περιβάλλον και την αξιολόγηση θέσεων εργασίας.
• Σύμβουλοι επιχειρήσεων επισκέφθηκαν πέραν των 400 επιχειρήσεων που απασχολούν άνω των 15 ατόμων, όπου παρουσίασαν τις πρόνοιες των Νόμων περί Ίσης Αμοιβής και Προστασίας των Μισθών. Σχετικός οδηγός στάληκε σε 1.300 επιχειρήσεις και συνδικαλιστικές και εργοδοτικές οργανώσεις.
• Όλες οι υπογεγραμμένες συλλογικές συμβάσεις εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των αρχικών συμφωνιών και των ανανεώσεων τους, έτυχαν επανεξέτασης για σκοπούς εντοπισμού τυχόν άμεσων ή έμμεσων έμφυλων διακρίσεων στις αμοιβές.

5. Ποιες δράσεις του Έργου θα συνεχίσουν να υλοποιούνται μετά την ολοκλήρωση του;

Ο στόχος της ισότητας των φύλων παραμένει στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων  γι’ αυτό και δύο από τις δράσεις του Έργου θα συνεχίσουν να υλοποιούνται. Αυτές είναι ο Εθνικός Φορέας Πιστοποίησης και η Ημέρα Ίσης Αμοιβής,  η οποία πραγματοποιείται σε ετήσια βάση και στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων.

Ο Εθνικός Φορέας Πιστοποίησης Επιχειρήσεων, ο οποίος στο πλαίσιο υλοποίησης του Έργου συστάθηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, με τη συμμετοχή της Επιτρόπου Ισότητας και των κοινωνικών εταίρων, έχει ως σκοπό την πιστοποίηση επιχειρήσεων, οι οποίες εφαρμόζουν πολιτικές που διασφαλίζουν στο προσωπικό τους συνθήκες ισότητας των φύλων και ειδικότερα την αρχή της ίσης αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για την ίδια εργασία ή για εργασία ίσης αξίας.

Σύμφωνα με το Κυπριακό Μοντέλο Πιστοποίησης οι επιχειρήσεις έχουν το δικαίωμα να αιτηθούν για δύο είδη πιστοποίησης: (α) συγκεκριμένης καλής πρακτικής και να λάβουν την πιστοποίηση «Καλή Πρακτική» (Best Practice) και (β) ολοκληρωμένου συστήματος προώθησης της ισότητας των φύλων στον εργασιακό χώρο και να λάβουν την πιστοποίηση «Εργοδότης Ισότητας».

Ο θεσμός θα συνεχίσει να υλοποιείται και εκτιμάται ότι γύρω στις 10 επιχειρήσεις/οργανισμοί θα πιστοποιούνται κάθε χρόνο.

6. Από την πολυετή εμπειρία σας στα εργασιακά ζητήματα, πως βλέπετε να εξελίσσεται διαχρονικά ο ρόλος της Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού και πως πιστεύετε πως θα διαμορφωθεί στο μέλλον;

Η Διεύθυνση Ανθρωπίνου Δυναμικού αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μέρος μιας επιχείρησης, καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί και το βασικό συστατικό επιτυχίας κάθε επιχειρησιακής δραστηριότητας. 

Ο ρόλος της όσον αφορά τη στρατηγική επιλογή του προσωπικού, εκπαίδευσης του, βελτίωσης των ικανοτήτων του και αξιολόγησης του καθώς και τη διαμόρφωση των εργασιακών σχέσεων και περιβάλλοντος, είναι καίριος για τη λειτουργία, παραγωγικότητα και κερδοφορία μιας επιχείρησης. Ως εκ τούτου, πιστεύω ότι αποτελεί έναν τομέα που θα πρέπει να επεκταθεί πέραν από τις μεγάλες και σε μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεις όπου λόγω του ότι το προσωπικό δεν τυγχάνει ορθής διαχείρισης από άτομα εκπαιδευμένα στη διοίκηση ανθρωπίνων πόρων, εντοπίζονται κυρίως τα συχνότερα εργασιακά προβλήματα.

7. Μέσα από τη δική σας εμπειρία, τι συμβουλές θα δίνατε στους επαγγελματίες του τομέα Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού;

 Πρώτιστα θα ήθελα να τονίσω την υποχρέωση των εργοδοτών για συνεχή συμμόρφωση με την εργατική νομοθεσία και την ανάγκη τακτικής επικοινωνίας των επαγγελματιών του τομέα Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού με τα διάφορα Τμήματα του Υπουργείου μας για τυχόν νέες νομοθετικές ρυθμίσεις ή τροποποιήσεις στην εργατική νομοθεσία.

Η διαμόρφωση των όρων απασχόλησης και ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος αποτελεί ευθύνη της Διεύθυνσης Ανθρωπίνου Δυναμικού και συνεπώς η συμμόρφωση των μελών της με τις πρόνοιες της εργατικής νομοθεσίας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εργασίας τους.

Πιστεύω ακράδαντα ότι παρέχοντας στους εργαζομένους κίνητρα με ωφελήματα, ανθρώπινους όρους απασχόλησης και ένα ευχάριστο και υγιές εργασιακό περιβάλλον θέτουμε τις βάσεις ανάπτυξης ενός εργατικού δυναμικού που θα είναι ικανοποιημένο από την εργασία του και θα παράγει περισσότερα και καλύτερα αποτελέσματα.

Τέλος, θεωρώ ότι ο κοινωνικός διάλογος, ο οποίος θα πρέπει να διεξάγεται καλή τη πίστει, θα βοηθήσει στην εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων σε συνθήκες πιο παραγωγικές και ανταγωνιστικές.